Franklin Delano Ruzvelt AQSHning 32-prezidenti sifatida saylanishi
1936-yil 3-noyabr kuni Franklin Delano Ruzvelt AQSHning 32-prezidenti sifatida saylangan. U 1882-yil 30-yanvarda Hyde Park mulkida (Nyu-York) Jeyms Ruzveltning boy va hurmatli oilasida tugʻilgan.
14-yoshgacha Ruzvelt uyda taʼlim olgan. 1896-1899-yillarda Grotondagi (Massachusets shtati) imtiyozli maktabda oʻqigan. 1900-1904-yillarda u Garvard universitetida oʻqishni davom ettirgan va u yerda bakalavr darajasini olgan. 1905-1907-yillarda Ruzvelt Kolumbiya yuridik fakultetida oʻqigan va Uoll-stritdagi taniqli yuridik firmasidan boshlab advokat sifatida faoliyat yuritgan.
Foto: Wikipedia
Boʻlajak prezident siyosiy faoliyatini 1910-yilda boshlagan. U Demokratik partiyadan Nyu-York shtati senatorligiga nomzod boʻlish uchun kurashgan va gʻalaba qozongan.
1913-1920-yillarda u prezident Vudro Vilson maʼmuriyatida dengiz floti kotibining yordamchisi boʻlib ishlagan. 1914-yilda Ruzvelt AQSH Kongressida senatorlik oʻrnini olishga harakat qilgan, ammo muvaffaqiyatsizlikka uchragan.
1920-yilda Ruzvelt Demokratik partiya prezidentligi uchun kurashgan Jeyms Koks bilan birgalikda vitse-prezidentlikka nomzod boʻlgan. Demokratlar saylovda yutqazgan va Ruzvelt qonunchilik amaliyotiga qaytgan.
U 1921-yilning yozida Kanadadagi Kampobello orolida dam olayotgan paytda poliomiyelit bilan kasallangan. Kasallikni yengish uchun qilgan harakatlariga qaramay, Ruzvelt falaj boʻlib qolgan va nogironlar aravachasiga oʻtirgan.
1928-yilda Franklin Ruzvelt Nyu-York gubernatori etib saylangan. 1931-yilda, iqtisodiy inqiroz kuchaygan paytda, u ishsizlar oilalariga yordam koʻrsatish uchun Muvaqqat Favqulodda Boshqarmani tuzgan.
1932-yilgi prezidentlik kampaniyasida Ruzvelt mamlakatni 1929-1933-yillardagi iqtisodiy inqiroz - Buyuk Depressiyadan olib chiqa olmagan Gerbert Guverni magʻlub etgan.
National Geographic Kids
Ruzvelt oʻzining Buyuk Depressiya oqibatlarini bartaraf etish va ijtimoiy muammolarni hal qilish dasturini “Yangi kelishuv” deb atagan. Yangi dasturni u iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishni kuchaytirish chora-tadbirlarini ijtimoiy sohadagi islohotlar bilan uygʻunlashtirgan.
1933-yil mart oyida boshlangan prezidentligining dastlabki 100 kunida Ruzvelt bank tizimini tiklash, och va ishsizlarga yordam berish, fermer xoʻjaliklarining qarzlarini qayta moliyalash, qishloq xoʻjaligi va sanoatni tiklash boʻyicha bir qator muhim islohotlarni amalga oshirgan. 1935-yilda mehnat, ijtimoiy taʼminot, soliq, bank va boshqa sohalarda muhim islohotlar amalga oshirgan.
Ruzvelt oʻz dasturini Amerika tarixida misli koʻrilmagan jamoatchilik tomonidan qoʻllab-quvvatlashga muvaffaq boʻlgan.
Yangi kelishuv siyosatini davom ettirishni vaʼda qilgan Ruzvelt 1936-yilgi prezidentlik saylovlarida gʻalaba qozongan. Oʻzining ikkinchi muddati davomida Kongress mahalliy idoralarga kredit berish uchun Amerika Qoʻshma Shtatlarining Uy-joy maʼmuriyatini (1937) yaratish va 1938-yilda Qishloq xoʻjaligini tartibga solish toʻgʻrisidagi ikkinchi qonunni va ishchilar uchun eng kam ish haqini belgilovchi adolatli mehnat qonunini qabul qilish orqali “Yangi kelishuv” dasturini ilgari surgan.
Ruzvelt hokimiyat tepasiga kelgandan keyingi dastlabki oylardagi tashqi siyosat tashabbuslaridan biri 1933-yil noyabrida SSSRning diplomatik tan olinishi edi. Lotin Amerikasi mamlakatlari bilan munosabatlarda “yaxshi qoʻshnichilik siyosati” eʼlon qilingan boʻlib, bu amerikalararo kollektiv xavfsizlik tizimini yaratishga yordam bergan.
Foto: The News York Times
1937-yil oktyabr oyida Yaponiya shimoliy Xitoyga hujum qilgandan soʻng, Ruzvelt tajovuzkor mamlakatlarni izolyatsiya qilish choralarini koʻrish zarurligini taʼkidlagan. 1939-yil boshida Ruzvelt oʻzining “Ittifoq holati”ga qilgan murojaatida tajovuzkor davlatlarni nomlari bilan nomlab, ular Italiya, Germaniya va Yaponiya ekanligini koʻrsatgan. 1938-1939-yillarda armiya va flot ehtiyojlari uchun ajratiladigan mablagʻni koʻpaytirishga muvaffaq boʻlgan. 1940-yil 5-noyabrda Franklin Ruzvelt navbatdagi saylovda gʻalaba qozongan va AQSH tarixida birinchi marta uchinchi muddatga saylangan prezident boʻlgan.
Ikkinchi jahon urushi va Ruzveltning uchinchi saylovdagi gʻalabasi Amerikaning Buyuk Britaniyaga yordamini kuchaytirgan. 1941-yilda prezident “Lend-lizing” qonunini imzoladi, unga koʻra SSSRga 1 mlrd dollar miqdorida foizsiz kredit berilgan.
Ruzvelt imkon qadar uzoq vaqt davomida qurol yetkazib berish bilan cheklanib qolishga va AQSHning urushda keng koʻlamli ishtirokidan qochishga harakat qilgan. 1941-yil 7-dekabrda Pearl-Harborga qilingan hujum diplomatik muzokaralar orqali Yaponiya bilan urushni kechiktirmoqchi boʻlgan Ruzvelt uchun kutilmagan voqea boʻlgan. Ertasi kuni AQSH va Buyuk Britaniya Yaponiyaga, 11-dekabrda esa Germaniya va Italiya AQSHga urush eʼlon qilgan. Ruzvelt, konstitutsiyaga muvofiq, urush davrida bosh qoʻmondonning barcha vazifalarini oʻz zimmasiga olgan.
Foto: Churchill Book Collektor
Ruzvelt Gitlerga qarshi koalitsiyani mustahkamlash uchun Birlashgan Millatlar Tashkilotini yaratishga katta ahamiyat bergan.
Aynan u 1942-yil 1-yanvarda Vashingtonda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Deklaratsiyasini imzolash paytida “Birlashgan Millatlar Tashkiloti” nomini taklif qilgan va bu ittifoqni xalqaro huquqiy tartibda mustahkamlagan.
Urushdan keyingi tinchlikni tartibga solish masalalariga alohida eʼtibor qaratgan Ruzvelt birinchi marta Kvebek konferensiyasida (1943) oʻzining xalqaro tashkilotni yaratish loyihasini hamda AQSH, Buyuk Britaniya, SSSR va Xitoyning masʼuliyatini bayon qilgan. Ushbu mavzuni muhokama qilish Moskva konferensiyasida, Tehron konferensiyasida va Vashingtondagi Dumbarton Oaks mulkidagi konferensiyada davom ettirilgan.
1944-yilda toʻrtinchi muddatga qayta saylangan Franklin Ruzvelt Qrim konferensiyasining (1945-yil) tarixiy qarorlarini qabul qilishga katta hissa qoʻshgan. Uning pozitsiyasi Sovet qoʻshinlarining Sharqiy Evropada muvaffaqiyatli oldinga siljishi munosabati bilan harbiy-strategik va siyosiy vaziyat, SSSRning Yaponiya bilan urushga kirishi toʻgʻrisida kelishish istagi va urushdan keyingi urushning davom etishiga umid qilish bilan bogʻliq edi.
1945-yil 12-aprelda prezident Jorjiya shtatidagi Warm Springs shahrida miyaga qon quyilishi oqibatida vafot etgan.
Chevrolet brendining paydo boʻlishi
Chevrolet (AQSHda norasman Chevr deb ham ataladi) – General Motors korporatsiyasi tomonidan bir tovar belgisi ostida ishlab chiqariladigan va sotiladigan avtomobillar markasi.
Kompaniya 1911-yil 3-noyabrda Uilyam Dyurant, General Motors kompaniyasiga asos solgan mashhur poygachi va avtomobil muhandisi Lui Chevrolet hamda kompaniya sarmoyadorlari Uilyam Littl va Edvin Kempbell bilan birgalikda tashkil etilgan.
Foto: Wikipedia
Kompaniya oʻsha paytda Buick poyga jamoasida boʻlgan Lui Chevrolet sharafiga nomlangan.
Brend logotipining paydo boʻlishining bir nechta variantlari mavjud. Barchaga taniqli boʻlgan logotip esa Uilyam Dyurantning Parijga safari chogʻida mehmonxona devoridagi suratdan ilhomlanishi ortidan paydo boʻlgan.
Ushbu brend Yevropaga rasman 2005-yilda taqdim etilgan. Chevrolet brendi ostida asosan Janubiy Koreyaning Daewoo modellari sotiladi.
Foto: Wikipedia
2015-yil oxiriga kelib esa Yevropada Chevrolet avtomobillarini sotishni bosqichma-bosqich toʻxtatish rejalashtirilgan. Buning oʻrniga GM oʻzining Yevropadagi Opel va Vauxhall brendlarini targʻib qilish, shuningdek, Cadillac premium brendining dilerlik tarmogʻini kengaytirishni rejalashtirgan.
“Chevrolet T-90” rusumidagi birinchi avtomobil 1911-yilda Rossiyada paydo boʻlgan va u 30 ot kuchiga hamda 4,9 litrli olti silindrli dvigatelga ega edi. Avtomobilning maksimal tezligi soatiga 105 kilometrni tashkil etgan.
Foto: Wikipedia
Rossiya bozorida dastlab Daewoo mahsuloti boʻlgan Chevrolet brendi ostidagi Koreyada ishlab chiqarilgan Spark, Aveo, Lacetti, Orlando, Epica, Evanda kabi modellari sotilgan.
Ammo Daewoo Rossiyada Oʻzbekistonda ishlab chiqarilgan ancha arzon narxlardagi “Daewoo Matiz” va “Daewoo Nexia” modellarini savdosini amalga oshirayotganligi sababli, Chevrolet oʻz nomini oʻzgartirishga majbur boʻlgan.
Jahon Savdo Markazining ochilishi (One World Trade Center)
Jahon Savdo Markazi - Quyi Manxettendagi qurilish majmuasi boʻlib, u 11-sentyabr hujumlaridan oldin mavjud boʻlgan yettita bino oʻrnini egallagan.
Barchaga maʼlum, 2001-yil 11-sentyabrda Jahon Savdo Markazi binolari terroristlar tomonidan tushirilgandan soʻng Nyu-York shahrining silsilasi ustida qalin tutun koʻtarilgan.
Foto: Interfax
Al-Qoida terroristlar guruhi tomonidan uyushtirilgan hujumda 19 kishi 2001-yil 11-sentyabrda toʻrtta yoʻlovchi samolyotini oʻgʻirlashgan.
Ikki samolyot ataylab Nyu-Yorkdagi Jahon savdo markazining minoralariga borib urilgan. Yana biri Pentagonga qulagan. Toʻrtinchisi, Pensilvaniya shtatidagi Shanksvill yaqinidagi dalada qulagan. Voqea oqibatida taxminan 3000 kishi halok boʻlgan.
Foto: BBC
Majmuada qad koʻtargan beshta yangi osmonoʻpar bino, hujum qurbonlariga bagʻishlangan. U yerda yodgorlik va muzey, yangi transport markazi yaratilgan. 2014-yilda Ozodlik minorasi qurib bitkazilgan. Yangi majmuaning asosiy binosi, AQSH va Gʻarbiy yarim shardagi eng baland bino boʻlib, uning balandligi 104 qavatga yetadi.
Foto: WSP
Asl Jahon Savdo Markazi majmuasida asosiy binolar 1973-yilda ochilgan va oʻsha paytda dunyodagi eng baland binolar boʻlgan egizak minoralar edi. Ular 2001-yil 11-sentyabr kuni ertalab terrorchilar tomonidan yoʻq oʻgʻirlab ketilgani samolyotning qulashi oqibatida vayron boʻlgan.
Uzoq oʻrganishlardan soʻng nihoyat Jahon savdo markazini rekonstruksiya qilish ishlari olib borilgan.
Foto: ArchDaily
Yangi majmua Ozodlik minorasi, Jahon savdo markazining 7-binosi, yana uchta koʻp qavatli ofis binosi, muzey va yodgorlik hamda kattaligi boʻyicha Grand Central Stansiyaga oʻxshash transport markazini oʻz ichiga oladi.
Ozodlik minorasi 2012-yil 30-avgustda qurib bitkazildi va yakuniy komponent, shpil 2013-yil 10-mayda oʻrnatilgan. Jahon Savdo Markazining 4-binosi 2013-yil 12-noyabrda ochilgan va bu qurilishning bir qismi sifatida qurib bitkazilgan birinchi bino boʻlgan.
Shuningdek, 2014-yilda binoda 11-sentyabr voqealari qurbonlarining xotirasiga bagʻishlangan muzey ochilgan.
Ko`proq xabarlar Telegram kanalimizda
Obuna bo`ling
